Küresel ısınma, çevre kirliliği, doğal kaynakların azalışı gibi durumlar, gelecek kuşaklar açısından büyük bir risk oluşturur. Her geçen gün atmosfere salınan sera gazlarının miktarı artarak daha fazla ısınmaya neden olur. Özellikle hayvancılık, ulaşım, pişirme ve diğer endüstriyel süreçler salınan gaz miktarını artırır. İnsani faaliyetlerin sonucunda atmosfere salınan gazların karbondioksit olarak karşılığı da karbon ayak izidir. Karbon ayak izi, birincil ve ikincil olmak üzere ikiye ayrılır. 

Doğrudan olarak da adlandırılan birincil grup, yaşam alanlarının ısınma ve aydınlatılması için harcanan enerji, ulaşımda kullanılan fosil yakıtlar ile yangın söndürücüler ve soğutucuların neden olduğu sera gazı salınımlarıdır. Dolaylı olarak bilinen ikinci grup ise kullandığımız bütün eşyaların üretiminden başlayarak yok olmasına kadar geçen süreçteki salınımların tümünü kapsar. Çevre dostu ürünler tercih ederek ürün karbon ayak izini azaltmak mümkündür. 

Temel bir ihtiyaç ya da zorunluluk olmasa da kozmetik ürünler kullanmayan insanların sayısı son derece azdır. Her gün milyonlarca kişinin kullandığı kozmetik ürünler de dolaylı olarak sera gazı salınımını etkiler. Kişisel bakım için kullanılan ürünler her gün atık oluşumuna sebep olarak çevre kirliliğini artırır. Kişisel olarak alabileceğiniz birtakım önlemlerle artan atık oluşumunu ve çevre kirliliğini, dolayısıyla da karbon ayak izinizi azaltabilirsiniz. Sürdürülebilir kozmetik ürünleri bu noktada tercih sebebi olur.

Sürdürülebilir Kozmetik Neyi İfade Ediyor?

Saç, tırnak ve cilt bakımı için kullanılan ancak ilaç olmayan tüm ürünler kozmetik ürünlerdir. Çoğunlukla kozmetik ürünlerinin içerdiği bileşenler, insan sağlığına ve çevreye zararlıdır. Birçok kozmetik ürünü de yalnızca içeriği ile değil, ambalajları ile de karbon salınımını artırır. Buna ek olarak bunların üretim sürecinde de doğaya ve hayvanlara zarar verilir. Her sene, 120 milyar civarı kozmetik ürün ambalajı imal edilir. Bu sayının oldukça büyük bir kısmı ise tek kullanımlık ürünlerdir. Bunun yanı sıra birçok ürün ise tamamen tüketilmeden son kullanma tarihinin geçmesi sebebiyle atılır. Bütün bunların önüne geçmek içinse sürdürülebilir kozmetik ürünleri tercih edilebilir.

Sürdürülebilirlik kavramı, ihtiyaçlarınızı karşılarken sizden sonraki kuşakları da düşünmenizle başlar. Dünyanın gelecek kuşaklar için de yaşanabilir bir yer olmasını sağlamak için sürdürülebilir ürünler kullanmak gerekir. Hayatın her alanında olduğu gibi kozmetik ürünlerde de doğaya saygılı bir şekilde imal edilen alternatifleri tercih ederek sonraki nesillere iyi bir dünyada yaşamaları için yardımcı olabilirsiniz. Günlük hayatta sıkça kullanılan bu ürünler için sürdürülebilir alternatifler seçmek, karbon salınımının büyük ölçüde azaltılmasına olanak tanır. 

Kozmetik ürünlerde çokça görülen palm yağı da karbon ayak izini artıran etkenler arasında yer alır. Bu içeriğin üretilmesi için ormanlık alanlarda tarımsal üretim merkezleri kurulur. Ormanlık alanların azalması sonucunda ise karbondioksit salınımında artış gözlemlenir. Sonuç olarak kozmetik ürünlerin hem üretim hem dağıtım hem de tüketim süreci, sürdürülebilir hale getirilmediğinde dünyaya ciddi anlamda zarar verir. Bu nedenle de kozmetik ürünlerde sürdürülebilirlik konusu son derece büyük önem arz eder.

Bu noktada birçok kişi “Sürdürülebilir ürünler nelerdir?” sorusunun cevabını merak eder. Sürdürülebilir kozmetik ürünler; çevresel atığa neden olmayan, insan sağlığına ve hayvanlara zarar vermeyen, az bileşenden oluşmasının yanı sıra ham madde olarak yenilenebilir malzemelerin kullanıldığı alternatiflerdir. Siz de sürdürülebilir olarak nitelendirilen bu kozmetik ürünleri tercih ederek hem kendimize hem de doğaya verdiğimiz zararın azaltılmasına yardımcı olabilirsiniz.

Kozmetikte Sürdürülebilir Ürünler Nasıl Olmalıdır?

Kozmetik alanda sürdürülebilir ürünler için değerlendirilmesi gereken 3 nokta bulunur. “Doğal kozmetik ham maddeleri kullanımı” bunlardan ilkidir. Kozmetik ürünlerin üretiminde kullanılan ham maddelerin tamamının doğal ve etik bir şekilde sağlanması gerekir. Üretimde kullanılacak olan mineraller, kimyasal işleme tabi tutulmadan ve özütü çevreye zarar vermeden çıkarıldığı takdirde tercih edilebilir. Özellikle canlı ya da ölü fark etmeksizin hiçbir hayvandan elde edilen ham madde, çevre dostu kozmetik ürünlerinde yer almamalıdır. Bunun yanı sıra genetiği değiştirilen bitkiler veya mikroorganizmalar da bu üretim sürecinde kullanılmamalıdır. 

Dünyadaki en büyük sektörlerden biri olan kozmetik, ambalaj atıkları ile çevre kirliliğinin artışında büyük bir role sahiptir. Sürdürülebilir ve doğa dostu kozmetik ürünleri ise geri dönüştürülebilir ambalajlarla paketlenir. Çevreye herhangi bir zararı olmayan bambu, cam, biyoplastik ve biyofotonik gibi malzemeler doğa dostu olarak öne çıkar. Bunlara ek olarak bu ambalajlarda “refill, compostable, biodegradable” gibi farklı terimler görebilirsiniz. Ambalajlar eğer tekrar içi doldurularak kullanılabilen malzemeden üretildiyse “refill”, doğada çözünebilen maddelerden imal edildiyse “compostable”, gübre haline getirilebilen materyaller kullanıldıysa “biodegradable” terimi ile satışa sunulur.

Sürdürülebilir ürünler için dikkat edilmesi gereken son nokta ise biyobozunur içeriklerdir. Kozmetik ürünlerin doğa dostu olabilmesi için içerikte yer alan malzemelerin çevreye herhangi bir zarar vermeden ayrıştırılabilmesi gerekir. Biyobozunur olarak nitelendirilen kozmetik ürünleri, silikon türevleri ile mikro plastikleri içermemelidir. Bunlara ek olarak -cone, -siloxane ve -conol ile biten içerikler de bu ürünlerde bulunmamalıdır.

Ürünlerde Sıklıkla Kullanılan ve Sürdürülebilir Olmayan Malzemeler

İnsan ve çevre dostu kozmetik kişisel bakım ürünlerinin sürdürülebilir olması için birtakım maddelerin kullanılmaması gerekir. Bu maddelerin çok büyük bir kısmını kimyasallar oluşturur. Satın alacağınız ürünlerin içindekiler kısmında bu maddeleri görmeniz durumunda sağlığınız ve geleceğiniz için doğal ve temiz içerikli alternatiflere yönelebilirsiniz. Sürdürülebilirlik açısından ürün içerisindeki koruyucuların önemi büyüktür.

Genellikle dudak bakımı ürünlerinde ve nemlendirici kremlerde sıklıkla BHA ve BHT koruyucu maddeleri kullanılır. Sentetik antioksidan olarak geçen bu maddeler, endokrin sistemini bozabilir. Tırnak bakımı ürünlerinde, parfüm ve saç spreylerinde kullanılan DBP ise plastikleştirici etki gösteren bir maddedir. DBP içeren kozmetik ürünler kullanmak, diğer kimyasalların genetik olarak mutasyona yol açma etkisini artırabilir. 

Formaldehit ve alüminyum gibi kimyasallar da insan sağlığına büyük zarar verebilir. Antiperspirant roll-on ve deodorantlarda bulunan alüminyum, zaman içerisinde ter kanallarının tıkanmasına neden olur. Formaldehit ise birçok kozmetik üründe bulunan ve kanserojen etkisiyle bilinen zararlı bir maddedir. Buna ek olarak kansere neden olan kömür katranı boyaları da bazı kozmetik ürünlerde yer alır. Ambalajlarda bu maddeyi “CI” ile başlayan beş haneli bir sayı ile ya da “p-phenylenediamine” olarak görebilirsiniz.

Yeşil Kozmetik Nedir?

Bilinçli bir tüketici olmak için yeşil kozmetik ürünleri tercih edebilirsiniz. Siz de sürdürülebilir ürünlerde yer alan temiz malzemeleri öğrenebilir, doğaya saygılı bir şekilde bakımınızı yapabilir, doğayı koruyabilirsiniz.[AKe1]  Dilerseniz temiz içeriğin ne olduğunu ve kullandığınız ürünlerdeki maddelerin ne anlama geldiğini öğrenmek için ecomercek’ten faydalanabilirsiniz.

Sürdürülebilir özelliğe sahip losyon, krem ve sabun gibi kozmetik ürünlerde oleik asit ile stearik asit gibi kayganlaştırıcı, ayırıcı ve yapıştırıcı maddeler ve Hindistan cevizi yağı asidi kullanılabilir. Bunun yanı sıra parfümsüz, hafif ve kolay emilen bir yağ olan MCT Hindistan cevizi yağı da bu ürünlerde yer alabilir. MCT Hindistan cevizi yağı, olgunlaşan Hindistan cevizinin çekirdeğinden elde edilir. [AKe2] Temiz, yeşil ham madde örnekleri çoğaltılabilir; daha detaylı bir araştırma yaparak sürdürülebilir kozmetik konusunda uzmanlaşabilirsiniz.

Doğal Kozmetik Sertifikalarından Bazıları Nelerdir?

Kozmetik ürünlerde kullanılan ham maddeler, ürünün sürdürülebilir olup olmamasını etkiler. Satın almak istediğiniz ürünün sürdürülebilir olup olmadığını anlayabilmeniz için etiketindeki sertifikaları inceleyebilirsiniz. Bu konuda birçok farklı sertifika olsa da bunların arasından en önemli olanları NaTrue[AKe3] , BDIH, Cruelty-Free sertifikaları ve ECO [AKe4] belgesidir.

NaTrue[AKe5] , dünya çapında kullanılan bir sertifikadır. Bu sertifika için ürünler 1, 2 ve 3 yıldız olarak değerlendirilir. Doğal kozmetikler 1, doğal ve bir kısmı organik ise 2, tamamen organik ise 3 yıldız anlamına gelir. Dolayısıyla bir ürünün 2 veya 3 yıldız alması için ilk olarak “doğal kozmetik” olması gerekir. Bu ürünlerde 1 yıldız için en az %70 ve 3 yıldız için en az %95 doğal ile doğala yakın kozmetik ham maddeler kullanılması gerekir.

BDIH ise organik ve ekolojik kozmetik sertifikasıdır. Bu sertifikayı alan ürünlerde bitkisel ham maddeler yalnızca organik tarımdan sağlandığı gibi parfüm, sentetik nemlendirici ve yapay koruyucular yer almaz. Cruelty-Free sertifikası ise ürünün size ulaşana kadar hiçbir hayvana zarar vermediğini gösterir. Son olarak ECO [AKe6] da yerli ve doğal kozmetik markaları için geliştirilir. 

Son yıllarda büyük kozmetik şirketlerinin birçoğu, karbon ayak izlerini azaltmak için önemli adımlar atmaktadır. Siz de doğaya ve kendinize iyilik yapmayı seçebilir, sürdürülebilir kozmetik ürünler tercih etmenize yardımcı olacak ecomercek’ten faydalanarak karbon ayak izinizi azaltabilirsiniz. [AKe7] 

 [AKe1]Burada ecomercek’ten bahsetmek iyi olur bence. “Bu temiz içerikleri ve  kullandığınız ürünlerdeki içeriklerin ne anlama geldiğini öğrenmek için ecomercek’ten faydalanabilirsiniz” gibi bir cümle ilave edilebilir. Veya bu açıklama paragrafın en sonuna da eklenebilir. 

 [AKe2]Fenoksietanol’ün alerjin ve tahrişe neden olduğu yönünde tartışmalar mevcut. Yeşil hammadde örneği olarak vermek doğru değil bence. 

 [AKe3]NaTrue olmalı

 [AKe4]ECOmark veya ECO belgesi / sertifikası mı olmalı, kontrol lütfen?

 [AKe5]NaTrue olmalı

 [AKe6]İsim doğruluğu kontrol lütfen

 [AKe7]“sürdürülebilir kozmetik ürünleri tercih etmenize yardımcı olacak ecomercek’ten faydalanabilir” desek?